Çocuklarda Geç Konuşma - Konuşma Bozukluğu

 Anne babaların en büyük sorunlarından biri de çocuklarının erken yürümesi erken konuşması gibi kabiliyetlerinin erkenden elde edilmesini istemeleridir. Özellikle bu durum ilk çocuklar da normalden fazla görülür. 
Benimde ilk çocuğum olması dolayısı ile bende bu korkuları yaşadım diyebilirim. Hatta şöyle söylemek isterim ki sağlık çalışanı olmam ve doktorlara kolayca erişebilmem bile bu korkumu yenmemde etkili olamadı. Her ne kadar doktorların bazı çocuklarda bu durumun zaman alacağını söylendiyse de ben bir an önce yürüsün bir an önce konuşsun istedim.Neyse ki yürüme faslımız oğlum 1 yaşına geldiğinde aniden oldu. Aniden diyorum çünkü emekle faslı olmadı en ufak belirti göstermedi. Bir baktık bir haftada kalktı yürüdü. 

Çocuklarda asıl endişe verici durum aslında konuşamama sorunudur. Benim oğlum malesef hep geriden geldiğinden bu sorunu da yaşadık. İki yaşına gelene dek neredeyse tek kelimesi yoktu. Ama şükür ki son 6 ayda öyle bir açıldı öyle bir açıldı ki tut tutabilirsen.

Konuşma konusunda birçok doktora birçok çocuk psikiyatrisi ve çocuk gelişim uzmanına başvurdum. O yüzden sırasıyla sizlere hem tecrübelerimi hem de neleri eksik ya da hatalı yaptığınızı veya nelere dikkat etmeniz gerektiğini anlatmak istiyorum.

Fiziki Bir Sorun

Öncelikle konuşamamanın nedenleri arasında ilk bakmanız gereken çocuğun işitme bozukluğu var mı, fiziki bir engel oluşturan bir durumu var mı bakmanız gerekiyor. Buna bir örnek vermek gerekirse benim oğlumda doğduğunda dil bağı vardı. Hala daha biraz var ama neyse ki bizimki hafif bir durumdu ve konuşmasında etki edecek kadar bir sıkıntı yaratmıyordu.

Akıllı Cihazlarla Etkileşim

Eğer çocuğunuzda fiziki bir sorun yok ise konuşma bozukluğu var ise doktora gittiğinizde size soracağı ilk soru akıllı cihazlar ile çocuğun etkileşiminin olup olmadığıdır. Zararsız gibi görünse de malesef tablet telefon televizyon gibi cihazların çocuklar üzerinde olumsuz etkisi çok fazla. Bunların en önemlisi de konuşma bozukluğu. 

Hatta bu tarz elektronik cihazların çocuğunuzun konuşmasını geciktirmesinin yanında zeka geriliği de yaptığını belirtmek istiyorum. Biliyorum bazen nefes almak için çocuğun eline tablet telefon tarzı cihazlar veriyorsunuz veya yemeği bu şekilde yedirmek daha kolay geliyordur ama inanın sonuçları hiç de iyi olmuyor.

Sosyal Ortam Eksikliği

Çocuklarda konuşmayı etkileyen bir diğer etken konuşmanın sosyal ortamlarda kazanımının daha fazla olmasıdır. Örneğin konuşma bozukluğunun ilk çocuklarda görülme olasılığının kardeşi olan çocuklara oranla daha fazla olmasının başlıca nedeni de budur.Bu yüzden mümkün olduğunca çocuğunuza yaşıtlarıyla bir ortamda vakit geçirme imkanı sağlayın. 

Bunun yanında elbette ki yaşıtları kadar etki etmese aile ortamlarında da sizinle beraber bulunması dahil olmasa dahi sizlerin konuşmalarına maruz kalması da konuşmasında etkilidir. 

Dil öğrenmenin en hızlı yönteminin o dile sürekli maruz kalma olmasının temel sebebi de budur. Çocuk sürekli etkileşim içinde bulunan ortamlarda bulundukça iletişim kurması gerektiğini öğrenecek ve mecburen o da bu duruma ayak uyduracaktır.

İlgi Alaka Eksikliği

Çocuklarda gerek konuşma olsun gerekse de zeka gelişimi olsun sizin yaptıklarınıza orantılı olarak artar veya azalır. Çocuğunuza ne kadar emek verirseniz onunla ne kadar etkileşimde bulunursanız ona ne kadar zaman ayırırsanız çocuğunuz da o kadar hızlı gelişim gösterecektir.

Çocuğun konuşması için öncelikle yapmanız gereken onunla öncelikle sizin konuşmanız gerektiğidir. Masal anlatmak, hikaye okumak, resimlere bakmak ve bu konuda yorumlar yapmak çocuğunuzun dil ve zeka gelişiminde doğrudan etki eden faaliyetlerdir.

Zihinsel Durum

Bazen kalıtsal bazen de kader diyelim bu tarz bir sorunun sizlerin de başına gelebileceğini unutmayın. Otizm bilinenin aksine farklı çeşitleri olan ve çocuktan çocuğa farklı durumlar oluşturan bir durumdur.Örneğin yine kendimden örnek vermem gerekirse oğlum malesef sıkıntılı bir bebeklik dönemi geçirdiğinden sosyallik olarak çok geride kalmıştı. Dolayısıyla da yabancılara karşı inanılmaz bir korku ve tepkisi mevcuttu. Sürekli ağlama aşırı hiperaktivite de buna eklenince doktorumuz otizmin bir türünden şüphelendi. Zeka testleri falan yaptırmak zorunda kaldık ki inanın zor bir süreçti. İnsan kolay kabullenmek istemiyor. Allah'a şükür ki sıkıntı yaşamadık. 

Çocuğunuzun zeka gelişimini dikkatli olarak takip edin. Özellikle motor hareketlerini yapıp yapamadığı, sizin söylediklerini anlayıp anlamadığı bu konuda size yol gösterir. Eğer ki yaşıtlarından çok geride ise, birşeyleri alıp veremiyorsa, sizin komutlarınıza az ya da hiç tepki vermiyorsa mutlaka bir çocuk gelişim uzmanından destek alın. 3-4 yaş altı zihinsel gelişim geriliği tedaviye yanıt verebiliyor.

Konuşma İhtiyacı Eksikliği

Çocuğunuzun konuşma ihtiyacının oluşması gerekir ki konuşmayı denesin. Bu konuda da ailelere büyük iş düşer. Sizin göreviniz çocuğunuzu anlasanız da onun konuşması gerektiğini ona hissettirmeniz. Sürekli oğlum/kızım ne istiyorsun anlamıyorum, ne istiyorsun söyler misin gibi cümlelerle onu konuşmaya teşvik edin. Ağlama veya el hareketleri ile size istediğini anlatması ve almasına müsaade etmeyin.

Kötü Aile Ortamı

Bu son söyleyeceğimin de huzurlu aile ortamının çocuğun gerek konuşmasında gerekse de gelişiminde çok etkili olduğudur. Psikolojik olarak bir çocuğun sürekli kavga yaşanan bir ailede büyümesi çocuğun konuşmasına engel olabileceği gibi çocuğun psikolojisini de etkiler. Özgüven eksikliği yaşanabilen bu durumda çocuğun konuşmak istememesi ya da en azından konuşmayı denemek istememesi çok sık görülen bir durumdur.

Daha detaylı bilgi almak için çocuklarda dil ve konuşma bozukluğu konusunda yazılar yazan bir arkadaşımın sitesindeki yazılardan da yararlanabilirsiniz.